Ks. prof. dr hab. Artur Malina

kierownik Katedry Teologii Biblijnej Starego i Nowego Testamentu

(profesor nadzwyczajny, wymiar etatu: 1, na WTL UŚ od 1.10.2001)

Kontakt:

⇒ terminy konsultacji: piątek, godz. 12.30-14.00, sala: 303/2

⇒ adres e-mail [kliknij]

⇒ USOSweb

Uwaga! Aktualny bądź planowany urlop naukowy: urlop naukowy: 18.02.2013-7.08-2013; 17.02.2014-8.08.2014)

Biogram:

Ks. dr hab. Artur Malina ur. 9.11.1965 r., pochodzi z Bierunia Starego. Po maturze w roku akademickim 1984-85 r. studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach. W 1985 r. wstąpił do Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Katowicach; w latach 1987–1989 studia w Instytucie Teologicznym Św. Pawła w Betlejem-Cremisan; w latach 1989–1991 dalsze studia w WŚSD, zakończone uzyskaniem stopnia magistra teologii na podstawie pracy: Świątynia Jerozolimska w czasach Jezusa. Studium topograficzno-historyczne oparte na danych literatury starożytnej i archeologii. Święcenia prezbiteratu w 1991 r.; od 1992 r. studia na Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie (Wydziały Nauk Biblijnych oraz Starożytnego Wschodu); w 2001 r. stopień doktora nauk biblijnych na podstawie dysertacji: «Non come gli scribi» (Mc 1,22) Studio del loro ruolo nel Vangelo di Marco.

Od 2001 r. asystent, a od 2002 r. adiunkt w Zakładzie Teologii Biblijnej (Starego i Nowego Testamentu) Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W 2007 r. na KUL otrzymał stopień doktora habilitowanego nauk teologicznych na podstawie m.in. rozprawy: Chrzest Jezusa w czterech Ewangeliach. Studium narracji i teologii. W latach 2001–2009 zastępca redaktora naczelnego Verbum Vitae; w latach 2002-2010 sekretarz redakcji Śląskich Studiów Historyczno-Teologicznych; od 2005 redaktor serii Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach; współzałożyciel Gruppo Internazionale di Studio Esegetico sui Vangeli (powstałego w 2008 r. w Rzymie); członek Komitetu Nauk Teologicznych PAN (kadencje 2007-2010; 2011-2014) oraz zarządów Stowarzyszenia Biblistów Polskich (kadencja 2008-2013) i Dzieła Biblijnego w Polsce (od 2005 r.); ponadto jest członkiem: Society of Biblical Literature i Catholic Biblical Association of America.

Główne zainteresowania badawcze: hermeneutyka biblijna, paterologia i chrystologia biblijna, Ewangelie synoptyczne, Dzieje Apostolskie i List do Hebrajczyków, syryjska tradycja Ewangelii (Diatessaron, Vetus Syra).

Inne zainteresowania m.in.: geografia i przyroda Górnego Śląska oraz Górnej Bawarii.

Działalność:

⇒ funkcje na Wydziale Teologicznym UŚ: Kierownik Katedry Teologii Biblijnej Starego i Nowego Testamentu, członek komisji wydziałowych: Doktoranckiej Komisji Stypendialnej, Komisji bibliotecznej, Komisji konkursowej na najlepszą pracę magisterską na Wydziale Teologicznym, Komisji rekrutacyjnej na studia trzeciego stopnia (corocznie, od 2010 r.), Komisji ds. nauki, Komisji ds. studiów doktoranckich, przewodniczący Komisji rekrutacyjnej (2017 - studia niestacjonarne), członek nadzwyczajny Komisji konkursowej ws. dotacji dla młodych naukowców.

USOSweb

Badania:

Pracownik uczestniczy w programie badawczym Katedry.

Ponadto:

temat zakończony w roku: 2010

temat projektu badawczego (badania statutowe):

Nowy Komentarz Biblijny (List do Hebrajczyków i Dzieje Apostolskie)

PSP: 1S-1109-005-1-02

opis projektu:

1. Założenia badawcze:
Projekt dotyczy opracowania dwóch komentarzy naukowych: do Listu do Hebrajczyków (do 2010 r.) oraz do Dziejów Apostolskich (do 2013 r.). Każdy z etapów składa się z czterech części: przygotowania nowego tłumaczenia księgi na podstawie najnowszych edycji krytycznych tekstu greckiego; opracowania wstępu, w którym wiele miejsca poświęca się status quaestionis jego autorstwa, Sitz im Leben, gatunku i struktury literackiej; przygotowania obszernego i szczegółowego komentarza filologicznego, egzegetycznego i kerygmatycznego z Wirkungsgeschichte; syntezy teologii. Komentarz jest włączony w plan publikacji serii komentarzy naukowych do Pisma Świętego Nowy Komentarz Biblijny.
2. Cele badawcze:
Celem jest opracowanie komentarzy do Listu do Hebrajczyków oraz Dziejów Apostolskich zgodnie z metodyką serii Nowy Komentarz Biblijny. Jej komentarze uwzględniają rozwój współczesnej wiedzy biblijnej na polu krytyki tekstu, filologii, analizy literackiej, genezy tekstu, tła historycznego i archeologicznego oraz paralelnych tekstów biblijnych i pozabiblijnych. Opracowanie komentarzy jest okazją do prezentacji szczegółowych zagadnień w ramach referatów na sympozjach.
3. Opis metody:
Fundamentalne znaczenie dla interpretacji Listu do Hebrajczyków ma określenie jego struktury literackiej, zaś dla Dziejów Apostolskich – uwzględnienie jedności literackiej i teologicznej z Ewangelią Łukasza oraz zależności od Sitz im Leben. Kwestie te stanowią przedmiot niezamkniętej dyskusji w najnowszej literaturze egzegetycznej. Jej rezultaty będą obszernie przedstawione we wstępie do projektowanych komentarzy. Przy uwzględnianiu na pierwszym miejscu tekstu oryginalnego, zrekonstruowanego zgodnie z zasadami krytyki zewnętrznej i wewnętrznej, systematyczne objaśnienie, werset po wersecie, towarzyszyć ma nowemu przekładowi Listu do Hebrajczyków oraz Dziejów Apostolskich. Na końcu każdej perykopy wyróżnione będą główne treści jej kerygmatu oraz przedstawione są najbardziej znaczące przykłady z historii jej oddziaływania. Przesłanie teologiczne ksiąg będzie przedmiotem ostatniej części komentarzy. Indeks autorów, skrypturystyczny i innych źródeł starożytnych oraz bibliografia zamykają całość. 4. Spodziewane wyniki:
Na gruncie polskim brak pełnego i szczegółowego komentarza do Hbr i Dz, uwzględniających wyniki badań z ostatnich pięćdziesięciu lat. Ostatnie szerokie komentarze egzegetyczny z polskim przekładem powstały pół wieku temu (Łach S., List do Hebrajczyków. Wstęp - przekład z oryginału – komentarz - ekskursy, Poznań 1959; Dąbrowski E., Dzieje Apostolskie. Wstęp - przekład z oryginału – komentarz - ekskursy, Poznań 1961). Wszechstronna egzegeza, zgodna z wymaganiami serii Nowy Komentarz Biblijny i zastosowana w komentarzach, będzie nie tylko oryginalnym wkładem do rozwoju biblistyki polskiej, ale także inspiracją do jej dialogu z biblistyką światową.

---

Bibliografia:

uwaga - może się dość długo ładować

Zorganizowane lub współorganizowane sympozja:

Antropologia nel Vangelo di Marco (z cyklu: Incontro sui Vangeli – VI)

Katowice (WTL UŚ), 18-20 października 2013

---

49. Sympozjum Biblistów Polskich

Katowice (WTL UŚ), 21-22 września 2011

W dniach 21-22 września 2011 roku w auli gmachu Wydziału Teologicznego UŚ odbyło się 49. Sympozjum Biblistów Polskich zorganizowane przez Zakład Teologii Biblijnej Starego i Nowego Testamentu WTL UŚ. Szczegółowy program
Fotoreportaż

---

Logos i Słowo. Przekłady Biblii (w 40-lecie Dei Verbum i Biblii Tysiąclecia)

Katowice (WTL UŚ), 18-19 listopada 2005

W dniach 18-19.11.2005 roku na Wydziale Teologicznym UŚ w Katowicach odbyła się konferencja naukowa Logos i Słowo. Przekłady Biblii (w 40-lecie Dei Verbum i Biblii Tysiąclecia), w czasie której po raz pierwszy w Polsce zaprezentowane zostało najnowsze wydanie krytyczne Biblii hebrajskiej. Fotoreportaż

---

Etos i egzegeza

Katowice (WTL UŚ), 19-20 listopada 2004

W dniach 19-20 listopada 2004 w gmachu Wydziału Teologicznego UŚ przy ulicy Jordana w Katowicach odbyła się konferencja naukowa Etos i egzegeza zorganizowana przez Wydziały Teologiczny i Filologiczny UŚ pod honorowym patronatem Wielkiego Kanclerza Wydziału Teologicznego UŚ, Arcybiskupa Damiana Zimonia. W trakcie Konferencji ks. prof. Klemens Stock SJ (na zdjęciu po lewej) - sekretarz Papieskiej Komisji Biblijnej i były rektor Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie - uhonorowany został księgą pamiątkową On His Way wydaną z okazji siedemdziesiątej rocznicy jego urodzin (tom serii Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach). Plan konferencji.
Fotoreportaż.

---

Doktoranci pod opieką naukową pracownika

ks. mgr lic. kan. Łukasz Kocima

Temat: Uzdrowienia niewidomych w Ewangelii Marka. Studium egzegetyczno-teologiczne ram narracji o uczniach

Przedmiotem badań są dwie perykopy Ewangelii Marka – uzdrowienie niewidomego z Betsaidy (Mk 8,22-26) i uzdrowienie niewidomego Bartymeusza (Mk 10,46-52). Teksty te stanowią obramowanie sekcji zdominowanej zapowiedziami męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Reakcja uczniów wobec sekretu mesjańskiego rodzi pytania o rolę wybranych fragmentów w kompozycji drugiej Ewangelii. Teologia ucznia Jezusa pogłębiona o badania zaproponowanych tekstów w nowym - synchronicznym ujęciu zyska nową perspektywę w biblistyce polskiej. W ten sposób określona dziedzina rozprawy zakłada jej trzy zasadnicze części: studium literackie wybranych perykop, ich analizę egzegetyczną, a następnie syntezę teologiczną.

ks. mgr lic. kan. Marcin Moj

Temat: Kompozycje warstwowe w Ewangelii Marka. Studium egzegetyczno-teologiczne

Szczegółowej analizie poddano teksty Ewangelii Marka, które charakteryzują się budową warstwową według schematu A-B-A’ (ang. intercalation, sandwich technique). Opracowano status quaestionis oraz omówiono kryteria, które umożliwiają precyzyjne wskazanie narracji o takiej kompozycji. Poddano szczegółowej analizie osiem połączonych perykop: – krewni Jezusa i spór o Belzebuba w 3,20-21(22-30)31-35; – Jair i kobieta cierpiąca na krwotok w 5,21-24(25-34)35-43; – misja Dwunastu i śmierć Jana Chrzciciela w 6,7-13(14-29)30-31; – drugie rozmnożenie chleba oraz żądanie nowego znaku w 8,1-9(10-13)14-21; – przeklęcie figowca i wyrzucenie handlujących ze świątyni w 11,12-14(15-19)20-25; – spisek na życie Jezusa i namaszczenie w Betanii w 14,1-2(3-9)10-11; – zaparcie Piotra i proces Jezusa w 14,53(54)55-65(66-72); – obecność kobiet i złożenie Jezusa do grobu w 15,40-41(42-47)16,1-8. Celem studium jest określenie funkcji literackiej oraz znaczenia teologicznego narracji warstwowych. Takie ujęcie tekstów Marka, które ma podstawę w krytyce narracyjnej Nowego Testamentu, jest innowacyjne, szczególnie na gruncie polskiej biblistyki. Na podstawie zakończonych badań prowadzonych w ramach projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (projekt został sfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2011/01/N/HS1/00960) przygotowywana jest obecnie ostateczna redakcja rozprawy doktorskiej i nanoszone są poprawki zgodnie z uwagami promotora do całości pracy.

ks. mgr lic. kan. Wojciech Samuel

Temat: Egzorcyzmy Jezusa w Ewangelii Marka. Studium egzegetyczno-teologiczne

Przedmiotem pracy doktorskiej są teksty Ewangelii Marka o Jezusie uwalniającym ludzi od duchów nieczystych. Marek uważa egzorcyzmy za jeden z najważniejszych elementów działalności Jezusa, zaś Jego działalność jako eg-zorcysty wpisuje się w tematykę czystości i nieczystości, szczególnie zaakcentowaną w tej Ewangelii. Stan badań pokazuje, że nie analizowano relacji między znaczeniem egzorcyzmów Jezusa a tematem czystości lub jej braku w Ewangelii Marka. Teksty są analizowane metodą synchroniczną. Praca składa się z trzech części: ogólnego studium literackiego, analizy egzegetycznej perykop oraz syntezy teologicznej.

mgr Magdalena Anioł

Temat: Wzajemne trwanie. Studium znaczenia menein w czwartej Ewangelii

Przedmiotem badania są teksty czwartej Ewangelii zawierające termin wskazany w tytule oraz odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do pojęcia wzajemnego trwania. Teksty są poddane analizie synchronicznej. W bibli-styce dotychczas brakuje całościowego studium idei wzajemnego trwania w Ewangelii oraz jej znaczenia dla teologii tej księgi. Praca składa się z trzech części: studium pojęcia trwania w tekstach biblijnych i literaturze judaizmu okresu Drugiej Świątyni; analiza egzegetyczna wymienionych tekstów oraz synteza teologiczna.

mgr lic. kan. Anna Domagała

Temat: Powtórzenia w greckim przekładzie Pieśni nad pieśniami

Prowadzone do tej pory badania nad księgą Pieśni nad Pieśniami dotyczą przede wszystkim jej hebrajskiej wersji. Pomijają one greckie tłumaczenie księgi, bądź też odnoszą się do niej w niewielkim stopniu, traktując ją wyłącznie jako kalkę hebrajskiego tekstu. Ogólny plan badań zakłada w pierwszej kolejności wybór fragmentów, w których występują powtórzenia w greckiej wersji Pieśni nad Pieśniami. Następnie zostaną one poddane analizie porównawczej z fragmentami tekstu hebrajskiego Analiza porównawcza pozwoli na wyodrębnienie powtórzeń, które nie występują w tekście hebrajskim, a są specyficzną cechą tekstu greckiego. Wskazane i wyodrębnione powtórzenia zostaną następnie zgrupowane według następujących kryteriów: W pierwszej grupie znajdą się fragmenty z greckiego przekładu Pieśni nad Pieśniami, które są językowymi klakami hebrajskich powtórzeń. Drugą grupę stanowić będą teksty greckie, w których dokonano znaczącej transformacji językowej lub stylistycznej w stosunku do tekstu hebrajskiego. Grupa trzecia dotyczyć będzie fragmentów, w których pojawiają się powtórzenia tylko w Pieśni nad Pieśniami z LXX. Natomiast, w skład grupy czwartej wejdą te fragmenty, które choć w pierwowzorze hebrajskim zawierają powtórzenia, to w Pieśni nad Pieśniami z LXX zastąpione zostały innymi środkami stylistycznymi lub zupełnie opuszczone. Tak zgrupowane teksty zostaną poddane analizie językowej i stylistycznej. Ostatnim etapem pracy będzie próba sformułowania odpowiedzi na pytania o znaczenie dla teologii księgi wszelkich zmian językowych i stylistycznych w greckim tłumaczeniu Pieśni nad Pieśniami. A także, czy można mówić w tym przypadku o jakiejś spójnej teologicznej wizji tej księgi, w której można byłoby dostrzec postęp w stosunku do teologii tekstu hebrajskiego.

ks. dr Dawid Ledwoń

Temat: Świadectwo Ojca w czwartej Ewangelii. Studium egzegetyczno-teologiczne

Zrealizowane w ramach projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (na podstawie decyzji numer DEC-2011/01/N/HS1/00985) studium w sposób kompleksowy prezentuje świadectwo Boga Ojca w czwartej Ewangelii i wskazuje na jego – niedostrzeganą dotąd w biblistyce – wiążącą rolę, zarówno w strukturze, jak i teologii tekstu. Wzmiankowane świadectwo nie stanowi bowiem jednego z wielu prezentowanych w Ewangelii Jana wątków, ale jest tematem, który je łączy, porządkuje i odnosi do Boga Ojca jako protagonisty dziejów zbawczych. Poprzedzające cztery rozdziały obszerne wprowadzenie zawiera prezentację stanu badań oraz przyjętą w rozprawie procedurę badawczą, która bazuje na podejściu synchronicznym w analizie tekstu biblijnego. Pierwszy rozdział dysertacji zawiera studium świadectwa Ojca w czwartej Ewangelii na tle Starego Testamentu. Dwa kolejne rozdziały przedstawiają szczegółową analizę perykop 5,31-47 oraz 19,31-37, w których wspomniane świadectwo wprawdzie jest obecne, ale tożsamość świadczącego pozostaje zakryta przed zbiorowym adresatem czwartej Ewangelii. Ostatni, czwarty rozdział rozprawy prezentuje z kolei miejsca występowania świadectwa Ojca w narracjach po zmartwychwstaniu Jezusa. Wydarzenie to stanowi najważniejsze świadectwo Ojca o Synu i kulminację procesu, w którym Bóg poprzez swoją mowę, Pisma oraz dzieła potwierdza wobec ludu tożsamość Chrystusa, objawiając również siebie. W przedstawionym świadectwie Ojca ma również udział umiłowany uczeń Jezusa i autor Ewangelii, którego świadectwo na mocy relacji z Synem, posiada tę samą wiarygodność, przynosząc wierzącym również tę samą duchową korzyść – życie wieczne.

mgr lic. kan. Kinga Knop

Temat: Teologia przekładu Pięcioksięgu w wersji Septuaginty

Tłumaczenie tekstu z języka oryginalnego na inny stanowi jego pierwszą interpretację, bowiem żaden język nie jest dosłowną kalką drugiego. Interpretacja jest natomiast indywidualną sprawą każdego tłumacza, jego umiejętności językowych i horyzontu historyczno-literackiego. Podobnie jest z przekładami Pisma Świętego, którego pierwszym tłumaczeniem jest przekład na język grecki, zwany Septuagintą. Konieczne jest zatem opracowanie tematu poświęconego Septuagincie jako świadkowi teologii.
Niniejszy projekt badawczy ma na celu zbadanie teologii przekładu pierwszych pięciu ksiąg greckiego Starego Testamentu. Zastosowanie metod porównawczych pozwoli wyodrębnić różnice w tekście greckim w odniesieniu do tekstu hebrajskiego. Metoda synchroniczna z kolei wskaże na ich znaczenie dla myśli teologicznej samego przekładu. Pozwoli to odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób pierwsi tłumacze rozumieli tekst święty i jaką teologię chcieli przekazać swoim czytelnikom. Niniejszy projekt badawczy stanowi także pierwszy etap poszukiwań odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób Septuaginta kształtowała greckie chrześcijaństwo.

dr Monika Czarnuch-Sodzawiczny

Temat: Tekst i znaczenie Ewangelii Marka w jej pierwszym greckim komentarzu. Studium „Wyjaśnienia do Ewangelii Marka” Teofylakta z Ochrydy

Przez wieki komentujący Pismo Święte odnosili się często do Ewangelii Mateusza, Łukasza i Jana, rzadziej zaś do Marka. Pierwszy komentarz w języku greckim do całej Ewangelii Marka powstał dopiero na przełomie XI i XII wieku. Jego autor, Teofylakt, wykształcony w Konstantynopolu biskup Ochrydy, jest podejrzewany o zależność od ojców Kościoła komentujących Ewangelię Mateusza. Należy zatem odpowiedzieć na następujące pytania badawcze: Czy Teofylakt wiernie przedstawia tekst Marka? Czy na jego sens nakłada znaczenie tekstu Mateusza i innych Ewangelii? W jakim stopniu i w jaki sposób ułatwia rozumienie tekstu Marka? Jak w interpretacjach poszczególnych perykop zachowuje spójność z komentarzami do innych fragmentów? Odpowiedzi na te pytania pozwolą dostrzec jakość i zakres wkładu Wyjaśnienia do poznania historii oddziaływania Ewangelii Marka w teologii średniowiecza bizantyjskiego.