4-13

  14-20

  21-29

  30-39

  40-53

  54-61

  62-68

  69-78

  79-88

  89-99

  100-110

  111-117

Artykuł przedstawia rozważania na temat jedności małżeństwa oraz rozdzielności majątkowej, która może jej zagrażać, ze względu na formalne zniesienie wspólności małżeńskiej w obszarze spraw materialnych. W tym zakresie przedstawiono rozwiązanie, które ma na celu pogodzenie próby zabezpieczenia majątku małżonków w przypadku np. bankructwa jednego z nich oraz zachowanie przy tym jedności małżonków. Takim rozwiązaniem może być rozdzielność majątkowa małżonków z wyrównaniem dorobków.
Istotą tej instytucji jest możliwość żądania wyrównania dorobków pomiędzy małżonkami po ustaniu rozdzielności majątkowej. Obowiązek wyrównania dorobku nie powstaje z mocy prawa, ale aktualizuje się dopiero po zgłoszeniu żądania przez małżonka, którego dorobek jest mniejszy. Wyrównanie może nastąpić poprzez zapłatę albo przeniesienie prawa. Pozwala to zabezpieczyć interesy rodziny na wypadek np. niewypłacalności współmałżonka. W szczególności chroni tradycyjny model rodziny, w którym mężczyzna zarabia na jej utrzymanie, a kobieta pozostaje w domu i troszczy się o potomstwo. Warto jednak podkreślić mogące się pojawić zagrożenia, gdy małżonek, będący w gorszej sytuacji ekonomicznej, nie ma wpływu na decyzje majątkowe podejmowane przez współmałżonka.

DOES THE AGREEMENT OF THE MARITAL SEPARATION PROPERTY THREATEN THE UNITY OF MARRIAGE?
Summary
This article presents a reflection on the unity of marriage as well as the separation of the property, that may threaten it, due to the formal abolition of commonality in the issues of marital property. In this respect the article presents a solution that aims to reconcile the spouses’ attempt to secure the property – for example, the bankruptcy of one of them - with preserving the unity of the spouses. Such a solution may be found in the separation of the property of the spouses with balanced distribution of possessions.
The essence of this institution is summed up in the ability to claim compensation for the shared possessions between spouses after termination of the separation of the property. The obligation to compensate the uneven distribution of property does not arise under the law, but is only after moved into motion by the spouse whose assets were smaller. The compensation takes place by a payment or a transfer. Such a solution provides many benefits in the terms of safeguarding the interests of the family, for example, in the event of insolvency of a spouse. In particular, this action protects the traditional family, in which a man earns the money, and the woman stays at home and takes care of the children. It should be noted, however, that in this institution there are also many risks. The main one is that the spouse, who is in a worse economic situation, has no influence on the decisions of his well-off spouse in the regards to the property.
Keywords: unity of marriage, community property, separate property, separate property of equalization accomplishments

odsłon: 1969

W pierwszej połowie Ewangelii Marka pojęcie zniszczenia ma zdecydowanie negatywne znaczenie, przeciwstawione pojęciu zbawienia. W centralnym jej fragmencie treści oznaczane przez oba pojęcia zostają nierozerwalnie połączone, a nawet podporządkowane sobie nawzajem. Zbawienie jest dalej dziełem Boga przeciwstawionym zgubie ostatecznej. Jednak dzięki przyniesionemu przez pierwszą zapowiedź męki, śmierci i zmartwychwstania Syna Człowieczego objawieniu największego dzieła Boga, jakim jest wskrzeszenie Jego Syna, można dostrzec pozytywną wartość utraty życia. Ta wartość wynika z całkowitego poddania się woli Boga, która w przypadku Jezusa przewiduje całkowitą ofiarę z Jego życia dla zbawienia ludzi.
Zatem wartość ofiary ucznia nie wynika z osobistej gotowości do poświęcenia (tym bardziej samozniszczenia), tylko z poznania Jezusa i głoszonej przez Niego Ewangelii. Z perspektywy czytelnika Ewangelii Marka treścią poznania jest tożsamość Jezusa jako Chrystusa i Syna Bożego, zaś centrum Dobrej Nowiny jest prawda o Jego zmartwychwstaniu.

SALVATION THROUGH DESTRUCTION. CONCERNING MARK 8:34-35
Summary
In the first part of the Gospel of St. Mark the meaning of the term "destroy" is definitely a negative one and opposed to the notion of "salvation". In the central passage of the Gospel the content denoted by both terms is not only connected, but also subordinated to each other. Salvation is still the work of God contrasted with eternal damnation. However with the revelation - brought by the first prediction of passion, death and resurrection of the Son of Man - of the greatest act of God, which is the resurrection of His Son, it is possible to see the positive value of losing one's life. This value comes from complete surrender to God's will, which means – in the case of Jesus – making a supreme sacrifice of his life for the salvation of people.
Therefore the value of disciple's sacrifice is not the result of his personal willingness to sacrifice himself (all the more to self-destruction) but it comes from his recognition of Jesus and the Gospel that he preached. From the point of view of a reader of the Gospel of St. Mark the content of cognition is the identity of Jesus as Christ and the Son of God and the centre of Gospel is the truth about his resurrection.
Keywords: The Gospel of Mark, narrative criticism, the disciples of Jesus, salvation, Mark 8:34-35

odsłon: 808

Zapowiedzi małżeńskie wprowadzone do prawa powszechnego przez postanowienia soboru laterańskiego IV w 1215 roku, niewolne od luk prawnych, nie były zbyt entuzjastycznie przyjęte przez szlachtę polską. Nie chciała się ona bowiem poddać prawu o zapowiedziach przede wszystkim z powodu swojej szlacheckiej buty, którą w Polsce sarkastycznie określano mianem złotej wolności. Szereg synodów chcąc być wiernym postanowieniom soborowym a jednocześnie chcąc wyjść naprzeciw naleganiom szlachty stopniowo ulegała, stanowiąc prawa partykularne często sprzeczne z prawem powszechnym. Ostatecznie kwestię rozwiązał dekret Tametsi soboru trydenckiego zawierający szczegółowe prawo o zapowiedziach, któremu szlachta musiała się już bezdyskusyjnie poddać. Po soborze trydenckim synody partykularne zwykle jedynie powtarzały jego postanowienia.

DEVELOPMENT OF THE CANONICAL INSTITUTIONS OF THE BANNS OF MARRIAGE IN POLAND UNTIL THE END OF THE NINETEENTH CENTURY
Summary
The banns of marriage, that has been introduced in general law by the decisions of the Fourth Lateran Council in 1215, are not free from the legal loopholes, and has not been enthusiastically received by the Polish nobility. The Noblemen did not want to be governed by the law of banns mostly because of their overweening arrogance that in Poland had been sarcastically described as the golden freedom. Several synods, wanting to be faithful to the Council's decisions and at the same time trying to meet the insistence of the nobility, gradually submitted to their wishes and constituted particularistic law often ending up contrary to the general law.Eventually the issue has been solved by Tametsi Decree of the Council of Trent, containing the detailed law on banns which the nobility had to unquestioningly surrender to. Ever since the Council of Trent, the particularistic synods usually only repeated Its decisions.
Keywords: canon law, banns of marriage, particular law of Poland, matrimonial law

odsłon: 650

Teologia ikony Paula Evdokimova jest koncepcją szczególną. Autor, zgodnie z prawosławną tradycją, sytuuje ikonę wśród rzeczywistości sakramentalnych. Nie jest jednak ona dodatkowym sakramentem, lecz szczególną przestrzenią, „miejscem” spotkania Boga i człowieka. Powstaje na fundamencie Wcielenia (gdyby nie człowieczeństwo Chrystusa, nie można by tworzyć Jego wizerunków), w sposób malarski wyraża dogmaty wiary, służy modlitwie i liturgii Kościoła. Jest rzeczywistością związaną szczególnie z działaniem Ducha Świętego, pod którego natchnieniem zarówno tworzyli ikonografowie, jak i powstawały same kanony przedstawień. Dla Evdokimova ikona jest sakramentem Bożej Obecności, „przestrzenią” z której Obecność ta promieniuje na cały świat. Nie jest to jednak obecność eucharystyczna, bo choć w ikonie wierny może zobaczyć i kontemplować Oblicze Chrystusa, to całkowita przemiana na podobieństwo Mistrza może dokonywać się tylko dzięki eucharystii.

THE PLACE OF THE ENCOUNTER BETWEEN GOD AND MAN. A CONCEPT OF THE ICON AS SACRAMENT OF GOD'S PRESENCE IN PAUL EVDOKIMOV'S THEOLOGY OF ICON
Summary
Paul Evdokimov’s theology of the icon is a specific concept. The author, according to the Orthodox tradition, situates the icon among the sacramental realities. However it is not an additional sacrament, but a special space, a “place” of encounter between God and human being. It comes into existence on the basis of Incarnation (if it were not for the humanity of Christ, we could not create his images); by the art of painting it expresses the dogmas of faith; finally it serves the prayer and the liturgy of the Church. It is a reality especially connected with an activity of Holy Spirit, who was an inspiration both for the painters of the icons and as well as the canons of depiction, themselves. For Evdokimov, an icon is a sacrament of God’s Presence, a “space” from which this Presence radiates to the entire world. However it is not an Eucharistic Presence, because even though a believer can see and contemplate the Face of Christ in the icon, the total Christlike transformation can be caused only by the Eucharist.
Keywords: Paul Evdokimov, theology of icon, Presence of God, sacrament

odsłon: 1266

Niniejszy artykuł ma na celu analizę zmian w nazewnictwie w systemie ochrony zdrowia w świetle zmieniającego się systemu wartości Polaków. Przemiany polityczno-gospodarcze, jakie miały miejsce w Polsce od 1989 roku przyczyniły się do zmian w zakresie moralności. Tak ważne do tej pory wartości duchowe ustępowały stopniowo miejsca wartościom utylitarnym. Zjawisko to obserwowane jest także w sektorze ochrony zdrowia, gdzie coraz mniejszą wagę przywiązuje się do godności człowieka jako osoby. Zmiany na poziomie systemu wartości widoczne są także na poziomie stosowanego języka.

HEALTH SERVICE, HEALTH CARE, MEDICAL SERVICES MARKET. CHANGES IN TERMINOLOGY OR IN A SYSTEM OF VALUES?
Summary
This article aims to analyze the changes in terminology of the health care system in the light of the changing value system of the Poles. Political and economic transformations that have taken place in Poland since 1989 have contributed to the changes in the area of morality. Spiritual values – very important so far – have gradually given way to utilitarian values. This phenomenon is also observed in the health care sector, where less and less significance is attached to human dignity. Changes in the system of the values are also visible at the level of the language used.
Keywords: values, system of values, health care

odsłon: 3271

Na terenach Bliskiego Wschodu od czasów starożytnych spotykali się wyznawcy różnych religii. Niniejszy artykuł próbuje odpowiedzieć na pytanie, jak kształtował się dialog międzyreligijny na tamtym obszarze. Najpierw przedstawione zostały relacje chrześcijańsko-żydowskie w I wieku n. e. w kontekście refleksji Jana Pawła II nad tym zagadnieniem. Następnie omówiono pojawienie się na Bliskim Wschodzie w VI wieku islamu, a także powrót Żydów w wieku XX oraz relacje między tymi trzema religiami w odniesieniu do trudnych politycznie warunków, które często determinują dialog międzyreligijny.

INTERRELIGIOUS DIALOGUE IN THE MIDDLE EAST
Summary
Since the ancient times many believers of different religions has been meeting in the Middle East. This article aims to answer the question how the interreligious dialogue has been forming in that geographical place. Firstly, the article presents Christian-Jewish relations in the first century in the light of John Paul II’s reflection on this issue. Next, the article describes the Muslims’ appearance in the Middle East in the sixth century, as well as the return of Jews in the twentieth century. Finally, the relations between those three religions are presented in the light of the difficult political conditions, that often determine interreligious dialogue.
Keywords: Middle East, dialogue between different religions, Muslims, Jews, Persia.

odsłon: 613

Celem niniejszego artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy wszelka sztuka może być – jak ikona – postrzegana jako ta sfera działania ludzkiego, która ma właściwości epifaniczne. Celowo używam terminu „epifania” a nie „teofania”, bowiem mam na myśli wszelką manifestację transcendencji w immanencji. Z punktu widzenia chrześcijańskiego, jak i w świetle pism Martina Bubera, ostatecznie i tak nieodzowne będzie odwołanie się do działania Boskiego w świecie.
W artykule niniejszym zestawiam doświadczenie estetyczne z mistycznym. Będę starała się pokazać, że można zauważyć wiele istotnych zbieżności pomiędzy nimi. Przede wszystkim, obydwa doświadczenia wprowadzają umysł ludzki w szczególny, różny od „zwykłego” stan i powodują niecodzienne postrzeganie rzeczywistości. Pokazuję następnie, że w świetle myśli Bubera możliwość takiego kontaktu z rzeczywistością, który stawia nas poza czy ponad zwykłym podmiotowo-przedmiotowym poznaniem wynika z obecności i działania Ty absolutnego – czyli Boga. Mimo, że Ty absolutne objawia się w całej przyrodzie i prześwieca przez każdą autentyczną relację dialogową, sztuka wydaje się jednak dziedziną szczególną. Wynika to z określonej konstrukcji umysłowej człowieka, który w pewnych miejscach i sytuacjach łatwiej otwiera się na transcendencję niż w innych.

A WINDOW TO TRANSCENDENCE. ON EPIPHANIC UNDERSTANDING OF ART IN THE LIGHT OF MARTIN BUBER’S PHILOSOPHY OF DIALOGUE
Summary
The following article aims to answer if an art in general can be – like the icon – seen as this sphere of human activity that has epiphanic properties. I use the notion „epiphany”, not „theophany” on purpose, since I mean all kinds of manifestation of transcendency in immanency. Although, from Christian point of view, as well as according to Martin Buber’s works the reference to God’s activity in the world will be inevitable.
In the following article the mystic and esthetic experiences are compared – as I shall explain, there are many essential convergences. Both experiences lead the human mind into a special and different than „regular” state and cause unusual perception of reality. I also emphasize that according to Buber, the possibility of such relation with reality, which put us out of or beyond typical subject-object cognition, arises from the presence and activity of absolute Thou – that is God. Despite the fact that the absolute Thou manifests Himself in a whole nature and streams through every single authentic relation, the art seems to be the domain of a special importance. It is caused by mental construction of a human who is more inclined to be open to transcendency in certain situations than in others.
Keywords: epiphany, esthetics, esthetic experience, I-Thou relation, philosophy of dialogue, mystical experience.

odsłon: 771

Kwestia wychowania jest mniej znana wśród tematów teologicznych, które rozpatrywane są we współczesnych badaniach egzegetycznych nad czwartą Ewangelią. Temat ten nie jest ściśle powiązany z leksyką tekstu Janowego, w którym brak terminów paideu,w (wychowywać, prowadzić) oraz paidagwgo,j (pedagog, mistrz). Należy natomiast wydobyć je z wieloaspektowej postawy Boga względem człowieka. Można wyróżnić cztery grupy uczniów, które uczestniczą w procesie wychowania Bożego: uczniowie Jana, Jezusa, Boga oraz Mojżesza. W procesie tym można wyróżnić następujące etapy formacji uczniów: przygotowanie za pośrednictwem Pism oraz działalności chrzcielnej Jana, wychowanie prowadzone przez Syna i kontynuowane przez Ducha Świętego. Na końcu studium znajduje się krótka refleksja dotycząca różnic pomiędzy modelem wychowania pochodzącym od Boga w czwartej Ewangelii a wywodzącym się z systemów, które funkcjonują we współczesnym życiu rodzinnym i społecznym.

L’EDUCAZIONE NEL QUARTO VANGELO
Sommario
La questione dell’educazione è meno riconosciuta tra i diversi temi teologici affrontati dall’attuale studio esegetico del quarto Vangelo. Essa non è collegata strettamente al lessico del testo giovanneo dove mancano i termini paideu,w (educare, condurre) e paidagwgo,j (pedagogo, maestro). Bisogna invece svilupparla nei diversi aspetti del comportamento di Dio verso l’uomo. Si possono distinguere quattro gruppi dei discepoli che appartengono al processo dell’educazione divina: discepoli di Giovanni, di Gesù, di Dio e di Mosè. In questo processo si distinguono le seguenti tappe della loro formazione: preparazione scritturistica e battesimale di Giovanni, educazione conferita dal Figlio e continuata dallo Spirito Santo. Alla fine dello studio si trova una breve riflessione sulle differenze tra il modello educativo che deriva da Dio nel quarto Vangelo e quello che proviene dai sistemi che funzionano nella vita familiare e sociale di oggi.
Le parole chiavi: educazione, formazione, discipolato, pedagogia, quarto Vangelo, evangelista Giovanni, Dio Padre, Figlio di Dio, Spirito Santo.

odsłon: 2780

Jan Paweł II w rozmowie z Superiorem generalnym zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej wyznał, że obrał św. Eugeniusza de Mazenoda swoim osobistym patronem w dziele ewangelizacji czasów współczesnych. Zarówno Papież Polak jak i jego następcy na stolicy Piotrowej wielokrotnie ponawiali wezwanie do stosowania nowych metod ewangelizacji.
Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia metod ewangelizacji stosowanych przez Założyciela Oblatów. Wybrane zostały te metody, które mogą być inspiracją dla współczesnego ewangelizatora: ewangelizacja we wspólnocie i przez wspólnotę, nawiązywanie autentycznego dialogu z osobami ewangelizowanymi, świadectwo życia ewangelizatora, głoszenie dostosowane w formie i treści do odbiorców, otwartość na prowadzenie Ducha Świętego.
Artykuł kończy się przedstawieniem postulatów pastoralnych dotyczących metod ewangelizacji. Mogą one stać się zachętą do ewangelizowania w duchu Eugeniusza de Mazenoda.

ST. EUGENE DE MAZENOD AS AN EXAMPLE OF A MODERN EVANGELIZER
Summary
John Paul II in a conversation with the General Superior of Missionary Oblates of Mary Immaculate confessed that he has chosen St. Eugene for his personal patron of evangelization in modern times. Both Polish Pope and his successors on the See of Peter have many times renewed the call to use new methods of evangelization.
This article is an attempt on showing the evangelization methods used by the Oblates Founder. There has been chosen these methods which can be an inspiration for a modern evangelizator: evangelizing in a community and through the community, establishing an authentic dialog with the evangelized persons, a testimony of evangelizator's life, proclamation adapted both in form and content to the receivers, openness to the Holy Spirit’s guidance.
The article ends with a presentation of the pastoral postulates regarding methods of evangelization. They can become an encouragement to the evangelization in the spirit of Eugene de Mazenod.
Keywords: pastoral theology, evangelization, Eugene de Mazenod, methods of evangelization

odsłon: 690

Słowo Boże jest proklamowane podczas eucharystii, Liturgii Słowa, celebrowania liturgii pogrzebu i przy sprawowaniu sakramentów oraz sakramentaliów. Wskazuje to na doniosłą rolę lektora, który do pełnienia swej posługi powinien być należycie przygotowany. Dokumenty Kościoła wskazują na konieczność formacji kandydatów do otrzymania błogosławieństwa do głoszenia słowa Bożego oraz kandydatów do pełnienia funkcji lektora ustanowionego. Formacja ta powinna trwać odpowiednio jeden rok lub trzy lata. W jej trakcie należy położyć szczególny nacisk na trzy aspekty: biblijny, liturgiczny i fonetyczny. Te z kolei powinny być przepojone pragnieniem przyjęcia słowa Bożego przez kandydatów i kształtowania własnego życia według niego.
Kościół wskazuje, że przyjęcie posługi lektora jest właściwym modelem wczesnego etapu przygotowania alumna do przyjęcia sakramentu święceń. W tym przypadku formacja do posługi wbudowana zostaje w cały kompleks działań seminaryjnych mający na celu ludzkie, intelektualne i duchowe wzbogacenie kandydatów do święceń. Słowo Boże w tej perspektywie jawi się jako istotny element konstytuujący osobowość powołanego.

THE FORMATION TO LECTOR’S SERVICE IN ROMAN CATHOLIC CHURCH
Summary
The Word of God is proclaimed during the Eucharist, the Liturgy of Word, the celebrating of the Funeral Liturgy and during administration of sacraments and sacramentals. This points out to the significant role of a lector, who should be appropriately prepared to minister. Documents of the Church indicate the necessity of formation of candidates to receive the blessing to preach the Word of God and candidates to fulfil the function of an appointed lector. This formation should last, appropriately, one year or three years. In its course, a particular stress should be placed on the biblical, liturgical and phonetical aspects. These, in turn, should be imbued with the yearning for receiving of the Word of God by the candidates and creating their own life according to it.
The Church indicates that the assuming of the lector’s service is an appropriate model for the early stage of preparing the alumnus to take the holy orders. In this case the formation to service is embedded in the entire complexity of seminar actions, which aims at human, intellectual and spiritual enrichment of candidates for ordination. In this perspective the Word of God seems to be an essential element, that is forming the personality of the one called.
Keywords: lector, formation, server of the Word of God, liturgics

odsłon: 1673

Dla odkrycia pełnego znaczenia przypowieści o siewcy (Mk 4,1-9) konieczne jest odniesienie się do celu przypowieści (4,10-12) oraz jej wyjaśnienia (4,13-20). Niektórzy bibliści mówią w tym przypadku o kompozycji warstwowej (ang. intercalation, sandwich technique), co jest charakterystyczne dla Marka. Badany tekst (4,1-20) nie spełnia jednak kryteriów takiej kompozycji. Wykluczenie to zwraca uwagę na problem adresatów oraz powierzenia tajemnicy królestwa Bożego. Ważnym dopowiedzeniem są również słowa Jezusa o lampie i o mierze (4,21-25).

THE MYSTERY FOR THOSE WHO ARE WITH HIM (MARK 4:1-20)
Summary
To discover the full meaning of the parable of the sower (Mark 4,1-9), it is necessary to refer to the parable (4,10-12) and its explanation (4,13-20). Some scholars recognize in this case the literary pattern known as intercalation (sandwich technique). It is characteristic of Mark. However, the analyzed text (4,1-20) does not fulfil the criteria for such a composition. This exclusion draws attention to the problem of the recipients and entrusting the mystery of the kingdom of God. An important complement are also the words of Jesus about the lamp and the measure (4,21-25).
Keywords: Mark, parable of the sower, sandwich technique, intercalation, mystery of the kingdom of God

odsłon: 1208

Guardini to jeden z wielkich dwudziestowiecznych teologów. Był on człowiekiem całe życie gorliwie poszukującym prawdy. Określając sytuację chrześcijaństwa w ponowożytnym świecie, w centrum wszystkich przemian umieścił on dogmat. To centralne znaczenie dogmatu zostało uzasadnione w trzech odsłonach: najpierw poprzez analizę istoty dogmatu, następnie przez rozważenie i odparcie nowożytnych zarzutów dotyczących rzekomej szkodliwej obecności dogmatu w wierze i teologii, wreszcie przez wskazanie na doniosłą rolę dogmatu, jaką odgrywa on w życiu człowieka. Wytłumaczona została także konieczność dogmatu dla zachowania chrześcijańskiej tożsamości.

IS DOGMA NECESSSARY? MEANING OF THE DOGMA BY ROMANO GUARDINI
Summary
Romano Guardini is one of the great twentieth-century theologians. Through his whole life he has earnestly been seeking the truth. While determining the situation of Christianity in the postmodern world, he has put dogma in the centre of all changes. This central significance of dogma was justified in three scenes: first, by analyzing the essence of dogma, then, by considering and disproving modern allegations concerning the alleged harmful presence of the dogma in faith and theology, and finally by an indication of the important role of dogma in human life. There has also been given an explanation of the necessity of dogma in preserving the Christian identity.
Keywords: dogmatics, dogma, truth, Guardini, Church

odsłon: 574