ŚLĄSKIE STUDIA HISTORYCZNO-TEOLOGICZNE

WYDZIAŁ TEOLOGICZNY NA PAŃSTWOWYM UNIWERSYTECIE. Streszczenie
Po roku 1989 na kilku uniwersytetach państwowych w Polsce powstały wydziały teologiczne. Wydział Teologiczny w Katowicach, powołany uchwałą Senatu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz dekretem Kongregacji Wychowania Katolickiego, rozpoczął pracę naukowo-dydaktyczną w roku akademickim 2001/2002. Wydział Teologiczny jest zatem na państwowym uniwersytecie instytucją kościelną i z tej racji ma swoją kościelną tożsamość, a jednocześnie, podlegając przepisom państwowym, zobowiązany jest do prowadzenia prac badawczych i studiów na poziomie akademickim. Wydział Teologiczny w Katowicach uzyskał, zgodnie z prawem państwowym, uprawnienia nadawania stopnia doktora (w 2002 r.) i doktora habilitowanego nauk teologicznych (od 2008 r.). Kształci przede wszystkim teologów przyszłych duszpasterzy, także teologów nauczycieli religii, świeckich katechetów dla szkół oraz teologów świeckich w zakresie ogólnej teologii. Środowisko akademickie państwowego uniwersytetu przyjęło ten fakt pozytywnie, mimo że najczęściej kojarzy kształcenie teologów jako przygotowanie osób duchownych do pracy w instytucjach kościelnych, w parafiach. Podobnie środowisko kościelne, a nawet sami zainteresowani studiami teologicznymi, klerycy, traktują studium teologii w Katowicach pragmatycznie, to znaczy, wykształcenie wyższe w naukach teologicznych jako przygotowanie do pracy duszpasterskiej. Mniej oczywiste i zrozumiałe są natomiast cele badawcze Wydziału Teologicznego. Dla niektórych pracowników nauki, filozofów i socjologów te cele Wydziału Teologicznego na państwowym uniwersytecie wydają się nie do pogodzenia z celami naukowymi. Praktyczne i pragmatyczne nastawienie środowiska kościelnego wobec studiów teologicznych i krytyczne opinie o teologii jako nauce na uniwersytecie mogą się składać między innymi na sytuację kryzysową nauk teologicznych, o której wobec środowisk akademickich w Niemczech swego czasu pisał Joseph Ratzinger, profesor teologii w Niemczech (obecnie papież Benedykt XVI). Jego uwagi krytyczne o kształceniu na wydziałach teologicznych i seminariach duchownych w Niemczech warto wziąć pod uwagę także na Śląsku.

Marriage impediments in VI and VII century according to provisions of the Merovingian councils
The transition of time between Ancient Times and the Middle Ages is the period when the culture of Europe emerges and when the Roman-Christian and Teutonic cultures meet. It is manifested in many areas, among others, in matters concerning marriage. This article deals with particular issues concerning marital laws, namely marriage impediments. Although the Merovingian councils do not know the term “marriage impediments” itself, they enumerate a few situations which impede contracting a marriage. Successive impediments are described in subsections of the article. They are: consanguinity and kinship, constraints, holy orders and monastic vows. The article also treats re-marriages or marriages with Jews which were also forbidden in some cases. The frequency of above mentioned impediments and study of Teutonic customs enable us, at least partially, to present problems with which the Church of the Merovingian period had to deal.

THE PARTICIPATION OF THE SILESIAN CLERGY IN NATIONAL AND POLITICAL LIFE OF THE UND REPUBLIC OF POLAND
Summary
In a difficult period of struggle for borders, uniting of the Polish lands and formation of the rehearing country the Silesian clergy fulfilled its role very well. The priests, who engaged on Polish side met with vexations and became victims of terror. The Silesian priests' national and political activity was appreciated with their election to the Seym and Senate of the Republic of Poland, the Silesian Seym and Silesian Voivode's Counsil in Katowice. The priests were looking also for suitable for them a political organisation. They wished, they worked for such an organisation which the best met the requirements of the Church. It was - according to them - the National Democracy or the Christian Democracy. The society noticed the clergy's merits rendering for building the independence of Poland and consolidation of its existence. The distinguishing priests were conferred national awards and honorary citizenship of the Silesian cities.hon

Don Michał Kostoń - tentativi di reclutamento. Sommario
Il reclutamento dei collaboratori per gli organi di sicurezza negli anni del regime comunista (1944–1989) e diventato oggetto di numerose pubblicazioni. Sebbene i mezzi di comunicazione di massa siano particolarmente interessati alle questioni riguardanti gli informatori degli organi di sicurezza, reclutati tra i sacerdoti, religiosi e seminaristi, sono tuttavia sempre necessari gli studi delle testimonianze dirette sul reclutamento e le analisi critiche degli archivi della polizia segreta. L’articolo e dedicato al caso riguardante un alunno del seminario maggiore della diocesi di Katowice. Il materiale viene esaminato alla luce dei dati sul modo di operare dei servizi segreti contro la Chiesa cattolica in Polonia e, in particolare, sui loro criteri della scelta del candidati alla collaborazione e sulle operazioni intraprese prima di entrare nel seminario, durante il servizio militare di leva e nel periodo degli studi nel sacerdozio. Al testo sono allegate le lettere del seminarista che in quel tempo informavano le autorita del seminario sui tentativi intrapresi da parte dei servizi del regime comunista.

The Policy of Party Leaders and State Authorities, and the Security Service of the Polish People’s Republic towards Bishop Herbert Bednorz as Illustrated by the Example of Operational Unraveling of the Code Names “Krzyżak” and “Rodzina”
The task of uncovering and paralysing the activity of the Church people was a challenge for the Security Service (SB), which demanded carefulness and scrupulousness. Henryk Bednorz, Bishop of Katowice, was kept under surveillance by the operational forces code-named „Rodzina” and „Krzyżak”. Their aim was to prove that the bishop corrupts civil servants, gathers information from the state institutions and creates the atmosphere of fight, resistance and disloyalty towards the communist state.