ŚLĄSKIE STUDIA HISTORYCZNO-TEOLOGICZNE

MORALISCHE ASPEKTE DER "LEBENSQUALITÄT" IN DER PALLIATIVPFLEGE.
Zusammenfassung
Sowohl in der Palliativpflege als auch im gesamten Leben der Gesellschaft gibt es ein großes Interesse an der "Lebensqualität". Im Hintergrund der heutigen Sorge um die hohe "Lebensqualität" stehen verschiedene Konzepte der menschlichen Person. Eine reduzierende Sicht der menschlichen Person hat einen verengten Begriff der "Lebensqualität" zur Folge. Aus einem umfassenden Konzept der menschlichen Person resultiert hingegen ein integrales Konzept der "Lebensqualität". Der Ausgangspunkt für ein reduzierendes Konzept der "Lebensqualität" ist die materialistische Sicht des Menschen, die keine geistige Dimension im Menschen anerkennt. Die "Lebensqualität" wird hier in den Kategorien der ökonomischen Leistung, des ungeordneten Konsums, des Spaßes und des Genusses interpretiert. Dabei werden tiefere - geistige und religiöse - Dimensionen der Existenz vergessen. Der verengte Begriff der "Lebensqualität" führt in bestimmten Fällen zur Überzeugung, dass das Leben eines behinderten Kindes oder eines sterbenden Greises seine Würde verliere, weil es eine niedrige "Qualität" habe, und deshalb ihm ein Ende (Euthanasie) gesetzt werden könne. Angesichts einer solchen Auffassung über die "Lebensqualität" ist ein persönlicher und gesellschaftlicher Widerstand notwendig. Das integrale Konzept des Menschen, aus dem sich die rechte Sicht der "Lebensqualität" ergibt, beinhaltet die Wahrheit über die Heiligkeit und die Unantastbarkeit des menschlichen Lebens. Das Leben des Menschen ist heilig, d.h. es ist ein von der "Lebensqualität" unabhängiger Wert. Die "Lebensqualität" gehört nicht zu seinem Wesen und konstituiert es nicht. Das integrale Konzept der "Lebensqualität" erfordert auch die Berücksichtigung der transzendenten Dimension der Menschlichkeit. Es wird postuliert, dass bei der Untersuchung der "Lebensqualität" der sog. "interne Parameter" berücksichtigt wird, der aus der geistigen Natur des Menschen kommt, die in sich Beziehung zur Wahrheit, zum Guten, zu Gott, zum anderen Menschen beinhaltet. In der geistigen Dimension des Menschseins haben ebenso die Fragen nach dem Sinn der Lebens, des Leidens, des Todes ihren Ort. Für die Palliativpflege, für alle Aktivitäten, deren Ziel die Sicherung einer hohen "Lebensqualität" ist, wird das integrale Konzept zum bleibenden Fundament, das vor einer eingeengten Sicht des menschlichen Lebens schützt und die Achtung vor der Würde der menschlichen Person gewährleistet. Die Begleitung des Sterbenden und die Palliativbehandlung, die die geistig-körperliche Einheit des Menschen berücksichtigen, dienen dem Wachstum der integral verstandenen "Lebensqualität" und leisten deren reduzierenden Sicht Widerstand.

"PARADYGMAT SAMARYTANINA" WE WSPÓŁCZESNEJ OPIECE PALIATYWNEJ
Pojęcie "paradygmat Samarytanina" oznacza tutaj stworzony przez Jezusa, w przypowieści o miłosiernym Samarytaninie, pewien konkretny wzorzec postępowania odnośnie do osób cierpiących. W przedstawionych analizach "paradygmat Samarytanina" jest odniesiony do współczesnej opieki paliatywnej, posługującej osobom znajdującym się w terminalnej fazie choroby. Istotnymi elementami "paradygmatu Samarytanina" są: zatrzymanie się przy ciężko chorym jako gotowość pomocy, integralne odniesienie do człowieka umierającego, pierwszeństwo bezpośrednich relacji międzyludzkich nad instytucją, konieczność rozwijania profesjonalnego leczenia paliatywnego, gotowość poświęcenia czasu i pieniędzy na rzecz terminalnie chorego, właściwe kształtowanie zależności między pracą etatową a wolontariatem w ramach opieki paliatywnej, szacunek wobec odmienności przekonań bliźniego, umacnianie właściwie ukształtowanej współpracy w ramach zespołu hospicyjnego oraz pogłębianie opieki paliatywnej o wymiar nadprzyrodzony.

Old age and diseases in the postmodern society in the teaching of Pope Francis
The present article is based on the analysis of Pope Francis’ teaching on the situation of the elderly and ill people in the post – modern society. It presents the Pope’s concern for these people. The article consists of five sections. The first one contains the Pope’s reflections on the fear of diseases and old age. The second section shows his thoughts about increasing differences in treating healthy and sick people in the consumer societies. The third section presents the Pope’s warnings against promoting in everyday life only healthy and young people. The fourth and fifth section contain Pope Francis’ comment, in which he warns against excluding the elderly and sick people from everyday life and treating them as the second- or third- class people.

Die Krankenpastoral in Krankenhäusern
Das Krankenhaus ist der Ort einer besonderen Seelsorge der Kranken. Dort beginnt oft das menschliche Leben, und dort geht es auch vielfach zu Ende. Die Krankenhäuser, früher den verschieden Orden angehörend, werden heute vom Staat gefürt. Der Autor, selbst ein langjähriger Krankenhausseelsorger, beschreibt das Leben in diesen Stätten. Er zeigt die Schwierigkeiten die im Umgang mit dem Personal und mit den Kranken entstehen können, befasst sich mit verschiedenen Krankheits - und Krankentypen, bespricht auch die aktuellen Vorschriften betr. der Seelsorge in den Krankenhäusern. Der Seelsorger findet im Artikel viele praktische Anweisungen für seinen Dienst. Es wird die Rolle des individuellen Gespräches betont, die Hilfe, die dem Seelsorger die Familie des Kranken, das Personal des Krankenhauses und die Mitkranken leisten können. Sehr wichtig ist es, dass die Kranken oft und ohne grosse Umstände die Möglichkeit haben, die hl. Sakramente und besonders die hl. Kommunion zu empfangen.

GRZECH W ORYGENESA HOMILIACH DO KSIĘGI KAPŁAŃSKIEJ
W homiliach Orygenes koncentruje się na dwóch elementach człowieka, które określa zwykle jako rozum i dusza. Są one tożsame opisywanymi przez niego w innych dziełach dwiema częściami duszy: wyższą - rozumną i niższą. Zarówno rozum, jak i dusza mogą grzeszyć. Orygenes nie mówi w zasadzie o grzechach ciała. Grzechy rozumu są cięższe, bo powodują grzech całego człowieka, uniemożliwiają duszy spełnianie dobrych czynów. Polegają one na zbłądzeniu, odejściu od Boga, herezji, bezbożności. Dusza także może samodzielnie popełniać grzechy. Jej grzechy mogą być mimowolne, polegają na uleganiu pokusom złych pragnień i namiętności. Często grzechy duszy są przedstawiane jako choroby. Orygenes dokonuje kilku podziałów grzechów na dwie kategorie: cięższe i lżejsze. Najważniejszy z tych podziałów to grzechy odpuszczalne w tym życiu i nieodpuszczalne w tym życiu. Oprócz tego są wyróżnione grzechy przeciw Bogu i przeciw ludziom oraz grzechy, które wymagają pokuty kanonicznej i inne. Te podziały nie są konsekwentne i poszczególne kategorie grzechów mieszają się. Najpoważniejszym skutkiem grzechu jest zerwanie wspólnoty z Bogiem, a w efekcie i ze wspólnotą świętych. Kolejnym zaś jest karłowacenie człowieka i choroba duszy. Nie są one przedstawiane jako kara Boża. Natomiast oczyszczenie po śmierci jest już karą ognia wiecznego. Orygenes bardzo mało uwagi poświęca grzechowi w preezgzystencji.